برآورد شیوع پوکی استخوان و عوامل خطر مرتبط با انجام دور چهارم پیمایش چند مرکزی پوکی استخوان ایرانیان

در این جلسه که با حضور دکتر کوروش اعتماد مدیرکل دفتر بیماری های غیر واگیر و با مشارکت با معاونت‌های بهداشتی دانشگاه‌های علوم پزشکی، اداره بیماری های عضلانی و اسکلتی دفتر بیماری های غیرواگیر به همت مرکز تحقیقات استئوپروز پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم برگزارشد دکتر اعتماد مطالعه آیموس را پیمایشی ارزشمند در کشور خواند که دور چهارم آن در حال برگزاری است. 
وی ایران را یکی از کشورهای دارای جمعیت بالای سالمندی توصیف کرد و هدف از این مطالعه که توسط پژوهشگاه علوم غدد و  متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران در حال برگزاری است را برآورد شیوع پوکی استخوان و عوامل خطر مرتبط و پیامدهای آن در هر سه سطح پیشگیری توصیف کرد و گفت: رسالت ما  طراحی مداخلات مناسب برای کنترل عوامل خطر است. 

مدیرکل دفتر بیماری های غیر واگیر وزارت بهداشت  افزود: در این پیمایش گسترده طیف وسیعی از متغیرهای مرتبط با پوکی استخوان گردآوری می‌شود.

 ایشان با اشاره به تاریخچه اجرای پیمایش آیموس در کشور گفت: این مطالعه نخستین بار  در سال ۸۰ و سپس به ترتیب با فواصل پنج ساله در سال های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۰ انجام شد  و شیوع پاندمی اخیر کرونا انجام این مطالعه را با تاخیر مواجه کرد .
دکتر اعتماد افزود:  مقایسه متوسط رشد سالانه جمعیت و خانوار کل کشور نشان می‌دهد که بعد خانوارهای ایرانی کوچک شده و جمعیت کشور رو به سالمندی است. 
وی ایران را جز معدود کشورهای خواند که در عرض ۲۰ سال افزایش  امید به زندگی ۲۱ سال را تجربه کرده است.
وی ادامه داد: یکی از عوارض این رشد سریع امید به زندگی این است که زیرساخت های کافی در  نظام بهداشت و درمان برای ورود این خیل جمعیت  به سالمندی فراهم نشده است بنابراین کشور متاثر از از عوارض دوران سالمندی خواهد بود.
این مقام وزارت بهداشت با اشاره به اینکه در هرم سنی جمعیت ایران گروه های سنی جوان کمتر شده اند گفت بررسی روند شیوع کمبود ویتامین دی در جمعیت ایرانی ساکن و جمهوری اسلامی ایران نشان می‌دهد سطح ویتامین دی در حدود  ۵۰ درصد از جمعیت کشور ناکافی می باشد.
وی همچنین تغییرات شکستگی گردن استخوان را در ایران عارضه شایعی در بیماران دچار پوکی استخوان خواند و گفت: متاسفانه این عارضه بین ایرانیان  نسبت به جمعیت سایر کشور ها شایع تر هست.
وی با بیان اینکه شیوع استئوپروز اولیه 41.5 درصد در جمعیت بالای ۶۰ سال براورد شده است  تصریح کرد: نتایج یک پژوهش نشان داده است تنها ۱۱ درصد زنان و ۸ درصد مردان ایرانی ویتامین دی کافی دارند. 
وی در پایان با ابراز این نگرانی که  نیمی از بیماران دارای تشخیص پوکی استخوان بعد از یکسال درمان را قطع میکند گفت: بیش از دو سوم بیماران بعد از تشخیص بوکی استخوان از اهمیت و فواید درمان بی اطلاع هستند.

در بخش دیگری از این کارگاه دکتر فاطمه حاج ولی زاده رئیس اداره بیماری‌های عضلانی و اسکلتی معاونت بهداشت گفت: پیمایش چند مرکزی استئوپروز ایرانیان مقرر است در ۸ استان با مشارکت 22 دانشگاه علوم پزشکی کشور در حال برگزاری است. 
وی با شاره به اینکه این اداره در یک بررسی اخیر موفق به برآورد توزیع دستگاه‌های دانسیتومتری به ازای جمعیت هر یک میلیون نفر در کشور شده است گفت: متاسفانه در این دسته‌بندی تنها شهر تهران از نظر فراوانی دستگاه های تشخیصی در وضعیت مطلوبی قرار دارد  و بقیه استان‌ها شدت کمبود متوسط، زیاد، و  یا خیلی زیاد دارند.
وی وضعیت غیر استاندارد دستگاه های تشخیص پوکی استخوان را دیگر دغدغه ای خواند که می‌بایست در سیاست‌گذاری‌های بهداشتی مد نظر قرار بگیرد.
دکتر  حاج ولی زاده راه اندازی کلینیک پیشگیری از شکستگی های ثانویه در بیماران مبتلا به شکستگی استئوپروز را اقدام دیگری خواند  که با همکاری دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور به صورت پایلوت در حال اجرا است .
وی ابراز امیدواری کرد با اجرای موفقیت‌آمیز این طرح در هر استان کشور حداقل یک کلینیک پیشگیری از شکستگی های ثانویه دایر شود تا بتوانند خدمات مربوط به پیشگیری، تشخیص و درمان را برای این دسته از بیماران در کشور ارائه دهند. 

در بخش دیگری از این کارگاه، دکتر نوشین فهیم فر معاون پژوهشی  مرکز تحقیقات استئوپروز پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم نیز  یکی از نقاط قوت مطالعه آیموس  نسبت به دوره های قبلی  این پیمایش را پهنه بندی با استفاده از یک سری عوامل خطر خواند که بر آن اساس کشور به چندین پهنه تقسیم و هر کدام یک یا چند شهر انتخاب شدند.